Masz problemy ze snem? Jesteś osłabiona drażliwa, apatyczna i przybierasz na wadze? To mogą być objawy niedoczynności tarczycy, albo zbliżającej się menopauzy. Jeśli masz nieregularne miesiączki, twoje libido wyraźnie spadło, pocisz się bardziej niż zwykle, masz problemy z koncentracją być może masz guza przysadki mózgowej, ale bardziej prawdopodobne, że to jednak zwiastuny menopauzy. Dlatego, jeśli masz ponad 40 lat i jesteś kobietą, zanim zaczniesz panikować, sprawdź czy to nie ona jest przyczyną gorszego samopoczucia – zrób badania poziomu hormonów i śpij spokojnie.
Spis treści
Premenopauza, perimenopauza, menopauza – o co chodzi?
Menopauza, klimakterium, przekwitanie czeka każdą miesiączkującą kobietę. Zmiany zachodzące w organizmie są naturalnym acz często uciążliwym procesem. Cały proces przekwitania może trwać nawet 14 lat. M Jednak zanim to nastąpi ciało kobiety przechodzi szereg zmian, które zaczynają się 4-10 lat przed ostatnim krwawieniem. Ten okres to premenopauza, która zwykle zaczyna się po 40, choć czasem zdarza się i wcześniej. Premenopauza to czas spadku płodności kobiety. W tym czasie w organizmie zachodzi szereg zmian, np. skrócenie cyklu menstruacyjnego, cykle bezowulacyjne, skrócone lub przedłużające się krwawienia oraz zmiany hormonalne i metaboliczne związane z wygasaniem czynności gonad. Premenopauza nie daje wielu objawów, które są zwykle kojarzone z czasem przekwitania, a charakteryzuje ją spadek poziomu estrogenów. Perimenopauza (czas okołomenopauzalny) zaczyna się około 2-8 lat przez ostatnią miesiączką i wtedy objawy takie jak uderzenia gorąca czy drażliwość są już zdecydowanie odczuwalne.
To kiedy ta menopauza?
Polki statystycznie przestają miesiączkować w 51 roku życia. Badania wykazują, że widoczne objawy zauważają w okolicy 47 urodzin. To kiedy wystąpi ostania menstruacja zależy od czynników genetycznych (pojawia się w podobnym wieku u babć, matek i córek), stylu życia (panie prowadzące niezdrowy tryb życia, palące papierosy z dużym prawdopodobieństwem przejdą menopauzę wcześniej), aktywności seksualnej (zaniechanie prowadzi do wcześniejszej menopauzy). Przyśpieszenie menopauzy może być również spowodowane: utratą jajnika w młodym wieku, chemioterapią, radioterapią oraz lekami zmniejszającymi stężenie estrogenów (np. antydepresantami, sterydami).
Pierwsze objawy menopauzy
Te objawy pojawiają się stopniowo i w mniejszym nasileniu w okresie premenopauzy i przybierają na sile w okresie perimenoapuzy.
- Nieregularne krwawienia,
- kołatania serca,
- uderzenie gorąca,
- ogólne osłabienie i zmęczenie,
- nocna potliwość,
- przybieranie na wadze,
- spadek libido,
- podwyższona temperatura,
- problemy z pamięcią i koncentracją,
- zaburzenia snu,
- drażliwość,
- uczucie niepokoju,
- obniżenie nastroju,
- objawy z narządów rozrodczych (np. suchość pochwy)
- pogorszenie wyglądu włosów i skóry.
U jednych kobiet zwiastuny menopauzy są ledwo zauważalne, u innych mogą być bardzo nasilone i zakłócać codzienne funkcjonowanie.
Jakie badania zrobić aby potwierdzić menopauzę?
W przypadku gdy zaobserwujecie u siebie niepokojące objawy, które mogą zwiastować zbliżającą się menopauzę, umówcie się na wizytę u lekarza. Lekarz zleci badania laboratoryjne, na podstawie których będzie mógł potwierdzić, że to objawy zbliżającej się menopauzy i ewentualnie wykluczyć choroby o podobnych objawach np. zaburzenia pracy tarczycy.
Badanie poziomu hormonu folikulotropowego (FSH) z krwi. Stężenie FSH jest podwyższone w okresie premenopauzy.
Zakresy FSH dla 2-5 dniu cyklu:
- poniżej 9 mIU/l – prawidłowa rezerwa jajnikowa
- w przedziale 9-12 mIU/l – obniżona rezerwa jajnikowa
- w przedziale 12-18 mIU/l – wyczerpująca się rezerwa jajnikowa
- powyżej 18 mIU/l – brak rezerwy jajnikowej
- powyżej 20 mIU/l – oznacza menopauzę
Poziom stężenia FSH u płodnej kobiety zmienia się podczas cyklu, dlatego krew do badania jest pobieramy pomiędzy 2. a 5. dniem cyklu (początek fazy folikularnej), najlepiej rano.
W czasie premenopauzy wzrasta również poziom LH względem fazy folikularnej (hormon luteotropowy). Badanie stężenia LH w tym przypadku również należy zrobić od 2. do 5. dnia cyklu miesiączkowego. U kobiet płodnych wynik powinien się mieścić w zakresie 5 do 25 mIU/l. U pacjentek po menopauzie wynik badania LH powinien mieścić się w granicach 7-60 mIU/l.
W okresie premenopauzy spada poziom estrogenów i progesteronu, które odpowiadają m.in. za nasz popęd seksualny
Spadek poziomu estradiolu (hormon z grupy estrogenów) jest wyzwalaczem wielu objawów menopauzy: obniżenia popędu seksualnego, przybierania na wadze, utraty jędrności skóry. W okresie menopauzy poziom stężenia estradiolu mieści się w zakresie 0,04-0,15 nmol/l (11,2 – 42 pg/ml ). Natomiast spadek stężenia progesteronu powoduje wahania nastroju, stany depresyjne, problemy z żyłami oraz zatrzymanie wody w organizmie. W okresie menopauzy poziom progesteronu wynosi 0,07-1,25 ng/ml.
Badania poziomu FSH, LH, estradiolu, prolaktyny oraz progesteronu wchodzą w skład pakietu hormonalnego dla kobiet.
Wyniki badań laboratoryjnych powinien zawsze interpretować lekarz specjalista.
Postmenopauza
Po menopauzie następuje okres postmenopauzy. Ile trwa postmenopauza? Według większości źródeł do końca życia kobiety, ale są i takie, które mówią, że do 65 urodzin. Choć uciążliwe objawy związane z spadkiem stężenia hormonów będą stopniowo ustępować, to w ich miejsce mogą pojawić się nowe np. przyrost tkanki tłuszczowej, nietrzymanie moczu, bóle kostno-stawowe. Kobiety po menopauzie są bardziej narażone na osteoporozę, podwyższony cholesterol i rozwój miażdżycy, choroby serca i cukrzycę typu 2. W okresie postmenopauzalnym wzrasta również ryzyko rozwoju nowotworów piersi oraz chorób macicy. W diagnostyce tych nowotworów lekarze wykorzystują oznaczenie parametrów nowotworowych Ca 15-3 oraz Ca125. Zalecamy profilaktyczne badania w kierunku tych schorzeń.
Pakiet badań w kierunki diagnostyki chorób serca
Pakiet badań gospodarki wapniowo-fosforanowej pozwala ocenić m.in. ryzyko osteoporozy
