Badania testosteronu, androstendionu i DHEA-S

To popularne oznaczenia, które można wykonać w punktach pobrań Śląskich Laboratoriów Analitycznych. 

Androstendion, testosteron oraz siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEA-S) należą do androgenów, czyli hormonów płciowych wytwarzanych głównie w jądrach u mężczyzn, u kobiet w korze nadnerczy, w niewielkim stopniu w jajnikach. Fizjologicznie androgeny odpowiedzialne są za wykształcenie męskich cech pierwszo- i drugorzędowych (narządy płciowe, owłosienie, budowa ciała). Nadmiar androgenów u kobiet powoduje maskulinizację – rozwój cech męskich u kobiety. Pojawiające się objawy dotyczą głównie obecności owłosienia na twarzy, klatce piersiowej brzuchu, łysienia, trądziku, zaburzeń płodności.

Wskazaniami do oznaczania androstendionu są: hirsutyzm pochodzenia nadnerczowego, guzy kory nadnerczy, zespół nadnerczowo – płciowy, wirylizacja, zespół wielotorbielowatych jajników i in. Pamiętać należy, iż wydzielanie tego hormonu zależne jest od cyklu miesięcznego, co należy uwzględnić w ocenie wyniku. Wartości podwyższone: hirsutyzm, guzy wytwarzające androgeny, ciąża, otyłość, zespół Cushinga. Wartości obniżone: niewydolność kory nadnerczy, jajników, leczenie glikokortykoidami.

95% testosteronu powstaje u mężczyzn w jądrach, u kobiet źródłem testosteronu są nadnercza, jajniki oraz przekształcenie innych prekursorów androgenów. Wskazania do oznaczania tego hormonu są liczne:

• Hipogonadyzm, guz kory nadnerczy, jądra, jajnika
• Zaburzenia okresu pokwitania, zaburzenia erekcji
• Wirylizacja, hirsutyzm, łysienie, trądzik
• Przewlekły brak owulacji, zespół wielotorbielowatych jajników i in.

Analogiczne wskazania dotyczą oznaczenia wolnego testosteronu, czyli aktywnej biologicznie postaci stanowiącej 1,5% -2,5% całkowitego testosteronu.

Siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEA-S) powstaje w nadnerczach, a wskazania do jego oznaczenia są podobne jak w przypadku androstendionu. Wartości obniżone nie mają klinicznego znaczenia, ale podwyższone związane są z wieloma zaburzeniami: czynnościowa nadczynność kory nadnerczy, rak kory nadnerczy, zespół nadnerczowo – płciowy, hirsutyzm, wirylizacja.

Dihydrotestosteron powstaje z testosteronu, a jego wartości podwyższone mogą być u mężczyzn wynikiem przyjmowania testosteronu, guzów jąder, a u kobiet hiperandrogenemii. Wartości obniżone natomiast świadczyć mogą o pierwotnym lub wtórnym hipogonadyzmie.

Powyższe badania można wykonać w każdym punkcie pobrań ŚLA. Zapraszamy!

Wpis przygotowany na podstawie:

Aldona Dembińska-Kieć, Jerzy W.Naskalski. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej.Urban & Parner. Wroacław 2010

Mirosława Pietruczuk,Anna Bartoszko-Tyczkowska. Diagnostyka laboratoryjna Poradnik kliniczny.Urban & Partner., Wrocław 2013

Franciszek Kokot Stefan Kokot. Badania laboratoryjne zakres norm i interpretacja. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2004

Diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics. Fundacja Rozwoju Diagnostyki Laboratoryjnej, Kraków 2010-2013