Badania wątroby

Wątroba stanowi największy gruczoł w organizmie człowieka. Narząd położony jest w górnej części jamy brzusznej, pod przeponą, w większej części w prawym podżebrzu.
Mnogość pełnionych przez wątrobę funkcji jest dowodem olbrzymiej roli jaką odgrywa w prawidłowej czynności naszego organizmu.

Badania wątroby – diagnostyka laboratoryjna

Schorzenia wątroby stanowią ważny problem społeczny. Podstawą diagnostyki biochemicznej są laboratoryjne badania wątroby oparte na oznaczaniu aktywności enzymów w osoczu krwi.

Aminotrasferaza asparaginianowa AspAT

Enzym, którego obecność (poza wątrobą) stwierdzić można również w sercu oraz mięśniach szkieletowych. Wskazaniem do jego oznaczania jest rozpoznawania i różnicowanie chorób wątroby oraz dróg żółciowych, a także chorób mięśni szkieletowych.

Aminotransferaza alaninowa ALT

Enzym ten, oznaczany równolegle z AspAT, jest bardziej specyficznym wskaźnikiem martwicy komórek wątrobowych.
Przydatny diagnostycznie jest wyliczany wskaźnik de Ritisa, będący stosunkiem aktywności AspAT do ALT. Wartość tego wskaźnika w ostrym zapaleniu wątroby osiąga wartość < 0,7 w zapaleniu niepowikłanym, a > 0,7 w zapaleniu martwiczym.
Wartości ≥ 1 sugerują na przewlekłe zapalenie wątroby, alkoholowe zapalenie wątroby czy marskość wątroby.

Fosfataza zasadowa ALP

Stężenie fosfatazy w surowicy krwi osób zdrowych jest determinowane głównie przez stężenie izoenzymów: wątrobowego oraz kostnego. Wskazaniem do oznaczania są zatem nie tylko choroby wątroby i dróg żółciowych, ale także guzy pierwotne kości, przerzuty do kości, choroba Pageta czy osteomalacja.

Gammaglutamylotransferaza GGTP

GGTP stanowi marker martwicy komórek wątrobowych oraz cholestazy (zastoju żółci).
Alkohol jest istotnym czynnikiem indukującym enzym, dlatego oznaczenie znalazło zastosowanie w monitorowaniu abstynencji u alkoholików.

Bilirubina całkowita, bilirubina bezpośrednia

Bilirubina zaliczana jest do barwników żółciowych. Stanowi produkt rozpadu hemu (hem pochodzi głównie z hemoglobiny – białka zawartego w krwinkach czerwonych).
Wyróżniamy bilirubinę wolną (pośrednią) tworzącą kompleks z białkami – albuminami oraz bilirubinę związaną z glukuronianem (bezpośrednią).
Wzrost stężenia bilirubiny wolnej związany jest ze zwiększonym niszczeniem krwinek czerwonych bądź upośledzonym jej wychwycie przez wątrobę. W przypadku bilirubiny związanej przyczyną hiperbilirubinemii jest zaburzenie odpływu żółci z wątroby (cholestaza).
Wskazaniem do oznaczania jest rozpoznanie oraz kontrola przebiegu żółtaczki.
Wyróżniamy żółtaczkę przedwątrobową (niedokrwistość hemolityczna, żółtaczka noworodków), żółtaczkę wątrobową – miąższowa ( np. żółtaczka infekcyjna, toksyczna, w przebiegu marskości) oraz żółtaczkę pozawątrobową – mechaniczną ( przyczyną zwężenia, a nawet zamknięcia dróg żółciowych może być kamica czy nowotwory).

AFP

Cholinoesteraza CHE

Stanowi marker niewydolności komórek wątroby. Oznaczana również w przypadku zatruć fosforanami organicznymi (pestycydy) oraz u osób narażonych na stały kontakt z tymi związkami. Dodatkowo pozwala na ocenę wrażliwości na leki zwiotczające.
Wartości obniżone obserwujemy w takich stanach jak marskość, przewlekłe zapalenie czy guzy wątroby; zatrucie fosforanami organicznymi; przyjmowanie leków będących inhibitorami CHE; niedożywienie.
Wartości podwyższone towarzyszyć mogą cukrzycy, zespołowi nerczycowemu czy chorobie wieńcowej.

Ceruloplazmina

Enzym wytwarzany w wątrobie, odpowiedzialny za transport atomów miedzi.

Wskazania do oznaczania:

1. Choroba Wilsona – wrodzone zaburzenie metabolizmu miedzi związane z jej odkładaniem w wątrobie, mózgu, nerkach, rogówce skutkujące uszkodzeniem tych narządów.
2.  Zespół Menkesa – uwarunkowany genetycznie defekt metabolizmu miedzi. Charakteryzuje się postępującą neurodegeneracją (oraz szeregiem innych zmian), a także występowaniem rzadkich, kręconych włosów.

Wartości obniżone:

Choroba Wilsona (stężenie ceruloplazminy w surowicy maleje, ale w moczu wzrasta!)
Zespół Menkesa
Zespół nerczycowy
Ciężka niewydolność wątroby
Niedobory żywieniowe

Wartości podwyższone:

Ostre zapalenie wątroby
Cholestaza
Reumatoidalne zapalenie stawów
Choroba Hodgkina
Zawał mięśnia sercowego

Białko całkowite

Grupa białek osocza jest bardzo różnorodna i pełni wiele funkcji. Uczestniczą w transporcie wielu substancji, w procesach krzepnięcia, w mechanizmach obrony odpornościowej, stanowią także enzymy, hormony czy receptory.

Zmiany stężenia białka całkowitego w surowicy krwi związane są z licznymi zaburzeniami funkcjonowania organizmu. Za wskazania do jego oznaczania uznaje się przede wszystkim choroby wątroby, nerek, przewlekłe biegunki, zespoły złego wchłaniania, obrzęki, krwawienia, oparzenia, zakażenia czy gammapatie monoklonalne.

Hiperproteinemia (zwiększone stężenie białka całkowitego)
Szpiczak, choroba Waldenstroma, przewlekłe stany zapalne, marskość wątroby

Hipoproteinemia (zmniejszone stężenie białka całkowitego)
Stany głodzenia, anoreksja, niedobory żywieniowe, zespoły złego wchłaniania, utrata białka, zespół nerczycowy, ciężkie choroby wątroby, oparzenia, masywne krwawienie, choroby nowotworowe

W przypadku nieprawidłowego wyniku badania białka całkowitego wskazane jest wykonanie proteinogramu. Jest to rozdział elektroforetyczny białek pozwalający na uzyskanie 5-6 frakcji białek wraz z ilościowym i procentowym ich składem. Odmienna szybkość migracji poszczególnych frakcji w polu elektrycznym pozwala na wyodrębnienie albumin, alfa1 globulin, alfa 2 globulin, beta globulin oraz gamma globulin. Odpowiednia wiedza i doświadczenie pozwala na właściwą interpretację wyników badania i odróżnienie proteinogramów prawidłowych od patologicznych.

Ważne znaczenie diagnostyczne dotyczy możliwości wykrycia gammapatii monoklonalnej.

Zmiany aktywności enzymów w wybranych schorzeniach wątroby

	AspAT	AlAT	ALP	GGTP
Ostre zapalenie wątroby			Lub norma
Przewlekłe zapalenie wątroby
Uszkodzenie poalkoholowe wątroby			norma
Cholestaza	lub norma
Marskość wątroby	lub norma	lub norma
Nowotwory wątroby	lub norma	lub norma

 Ilość w poszczególnych polach koreluje z poziomem wzrostu aktywności enzymów. 

Wpis przygotowany na podstawie:
– Aldona Dembińska-Kieć, Jerzy W.Naskalski. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej.Urban & Parner. Wroacław 2010
– Mirosława Pietruczuk,Anna Bartoszko-Tyczkowska. Diagnostyka laboratoryjna Poradnik kliniczny.Urban & Partner., Wrocław 2013
– Franciszek Kokot Stefan Kokot. Badania laboratoryjne zakres norm i interpretacja. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2004
– Diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics. Fundacja Rozwoju Diagnostyki Laboratoryjnej, Kraków 2010-2013

Zachęcamy do skorzystania z naszej bogatej oferty badań laboratoryjnych
oraz zapraszamy do subskrypcji naszego kanału na www.youtube.com -> SUBSKRYBUJ

Chcesz zapytać o cenę badania?
Zapraszamy na stronę CENY BADAŃ, gdzie proponujemy kilka możliwości kontaktu z nami.

Badania wątroby wykonać można w dowolnym punkcie pobrań Śląskich Laboratoriów Analitycznych