Spis treści
Przygotowanie pacjenta do pobrania materiału biologicznego
Wszystkie badania laboratoryjne wymagają przestrzegania określonych zasad, a niektóre są związane ze szczególnym przygotowaniem pacjenta. Dostosowanie się do tych zasad spowoduje minimalizację możliwości wystąpienia błędu przedlaboratoryjnego.
Przygotowanie pacjenta do pobrania materiału biologicznego – zalecenia
W celu uniknięcia błędnej interpretacji wyników badań laboratoryjnych zaleca się:
– pobieranie próbek do wszystkich badań na czczo, po 12 godzinach od przyjęcia ostatniego posiłku, z zachowaniem zmniejszonej aktywności fizycznej przez pacjenta przed pobraniem krwi. Umiarkowany wysiłek fizyczny może obniżyć stężenie glukozy i cholesterolu. Natomiast duży wysiłek fizyczny (przekraczający normalne wytrenowanie pacjenta) powoduje podwyższenie stężenia białka, kreatyniny, fosforanów, CPK, AST, LDH;
– wyjątkowe dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody bez dodatków;
– najbardziej zalecanymi godzinami poboru krwi jest czas pomiędzy godziną 7:00 a 10:00;
– zalecany jest pobór materiału w godzinach rannych na czczo dla następujących parametrów: morfologia, OB, PT, APTT, fibrynogen, AST, ALT, ALP, LDH, bilirubina, białko całkowite, magnez, wapń, mocznik, kreatynina, kwas moczowy, glukoza, lipidogram, żelazo, kortyzol, prolaktyna, insulina;
– rytm dobowy może powodować zmienność wyników, dlatego zaleca się oznaczać w godzinach rannych następujące parametry: żelazo, fosfor, potas, cynk, miedź, kortyzol, aldosteron, ACTH, prolaktyna, FSH, LH, TSH, PTH, HGH, testosteron, 17-OH progesteron, DHEA, erytropoetyna;
– pobieranie próbek powinno się odbyć przed wdrożeniem procedur diagnostyczno-terapeutycznych;
– w terapii monitorowanej pobranie próbki powinno nastąpić w fazie maksymalnego stężenia leku po podaniu i/lub w fazie stabilizacji stężenia przed podaniem następnej dawki;
– w przypadku przyjmowania leków, decyzję o wykonaniu badania przed przyjęciem porannej dawki lub po pominięciu określonej ilości dawek podejmuje lekarz. Należy pamiętać, że przyjmowane leki mogą wpływać na wyniki badań laboratoryjnych.
Leki mogą interferować z metodą oznaczania danego parametru poprzez bezpośrednie oddziaływanie leku lub jego metabolitów na proces analityczny, a także działać pośrednio, wpływając na funkcje różnych narządów. Leki mogą silnie interferować z oznaczeniami substancji chemicznych w moczu, gdzie często dochodzi do zagęszczenia wydalanego leku. Podawanie hormonów płciowych powoduje zmiany składu białek krwi – np. stosowanie terapii estrogenowej u kobiet powoduje wzrost stężenia fibrynogenu, tyroksyny, kortyzolu, wpływa na metabolizm lipidowy, powoduje przedłużenie czasu trwania hiperglikemii poposiłkowej.
Aspiryna w dużych dawkach jest jest przyczyną wzrostu stężenia kreatyniny, barbiturany powodują wzrost aktywności GGT.
– pobieranie materiału powinno mieć miejsce w pozycji siedzącej. Zmiana pozycji z leżącej na stojącą może spowodować wzrost stężenia np. białka w surowicy, cholesterolu, wapnia, wzrost liczby krwinek białych i czerwonych. Przyczyną tego jest przemieszczenie się wody z łożyska naczyniowego do przestrzeni śródtkankowej. Efekt zmiany pozycji ciała zależy od wydolności układu krążenia – może wynosić od 10 do 15% wartości w spoczynku;
– przed wykonaniem badań nie należy zmieniać swoich zasad żywieniowych.
Stosowanie standardowego żywienia, odmiennego od normalnej diety, może powodować trwające 7-10 dni zmiany stężeń składników lipidowych surowicy. Alkohol w ciągu 48 godzin po spożyciu powoduje silny wzrost aktywności GGT oraz wzrost objętości erytrocytów (MCV).
Istnieje wiele zewnątrzlaboratoryjnych czynników wpływających na wartość diagnostyczną wyniku:
– fizjologiczne uwarunkowania pacjenta (noworodek, dziecko, kobieta, kobieta ciężarna, mężczyzna). W zależności od płci i wieku są różnice w zakresach referencyjnych badań. Niektóre parametry wykazują istotną zmienność spowodowaną zmianami biologicznymi, które zachodzą w sposób hormonalnie zależny podczas cyklu miesięcznego.
Podczas interpretacji wyników badań laboratoryjnych u kobiet w ciąży, ważne jest odniesienie wyników do stopnia zaawansowania ciąży określonego w tygodniach ciąży;
– rasa pacjenta;
– wpływ palenia papierosów – w ciągu godziny od wypalenia 1-5 papierosów następuje wzrost poziomu kwasów tłuszczowych, aldosteronu, kortyzolu.
Długotrwałe palenie papierosów wpływa na liczbę leukocytów we krwi, aktywność niektórych enzymów, poziom hormonów, witamin, markerów nowotworowych;
– fizjologiczna stabilność pacjenta.
Zaobserwowano wzrost poziomu pewnych badań pod wpływem stresu psychicznego (wynikający również z obawy przed pobraniem krwi): aldosteronu, kortyzolu, prolaktyny, TSH, albuminy, fibrynogenu, glukozy, insuliny.
– warunki i miejsce pobrania (staza, liczba wkłuć);
– rodzaj pobranego materiału (krew żylna na skrzep, krew kapilarna, tętnicza, pępowinowa);
– niebrane pod uwagę inne choroby pacjenta;
– zażywanie środków ziołowych i suplementów diety – często wpływ na wyniki badan jest jeszcze nie do końca poznany.
Chcesz zapytać o cenę badania? Zapraszamy na stronę CENY BADAŃ,
gdzie proponujemy kilka możliwości kontaktu z nami.
Zapraszamy do subskrypcji naszego kanału na www.youtube.com -> SUBSKRYBUJ
