Standardowa procedura diagnostyczna w kierunku alergii składa się z wywiadu lekarskiego, testów skórnych, kontaktowych lub z krwi oraz jeśli te nie dadzą rozstrzygającego wyniku z testów molekularnych z krwi takich jak Alex2. Na czym polegają testy molekularne, kiedy po nie sięgnąć i czy ich wyniki są miarodajne?
Tutaj przeczytasz o rodzajach alergii
Spis treści
Jak działają testy na alergię?
W diagnostyce alergii, a dokładnie w testach skórnych, kontaktowych czy standardowych badaniach z krwi wykorzystuje się ekstrakty alergenów. Taki ekstrakt zawiera miks różnych alergizujących i niealergizujących białek specyficznych dla danego zwierzęcia czy rośliny np. orzeszków ziemnych. Takie testy pokażą, czy jesteśmy uczuleni na fistaszki czy nie. Jeśli jednak okaże się, że jesteśmy na nie uczuleni, to standardowe testy nie powiedzą nam, które konkretnie białko fistaszka nas uczula. A jest to kwestia o tyle istotna, że jedne białka mogą prowadzić do silnych reakcji alergicznych, z anafilaksją włącznie, a inne nie.
Tutaj przeczytasz o badaniach z krwi w kierunku alergii
Testy molekularne na alergie
Testy molekularne poza tym, że pozwolą określić źródło alergenu – fistaszki, to pozwolą także dokładnie określić konkretne białko (molekułę*), które nas uczula. Gdy na przykład jakaś osoba ma stwierdzoną alergię na sierść psa, może się okazać, że czynnikiem alergizującym jest tak naprawdę składnik psiej śliny, który może się na takiej sierści znaleźć.
Może się okazać, że jesteśmy uczuleni na białko, które jest dla nas niebezpieczne i dla własnego bezpieczeństwa musimy całkowicie wyeliminować fistaszki z diety – nie wolno nam ich zjeść nawet w śladowych ilościach, bo może dojść do wstrząsu anafilaktycznego!
Również z uwagi na diagnostykę molekuł można stwierdzić, czy istnieje ryzyko reakcji alergicznej po obróbce cieplnej danego składnika pokarmowego.
A co jeśli białko, które nas uczula nie zagraża naszemu życiu? Prawdopodobnie po zjedzeniu fistaszków wystąpią tylko łagodne, miejscowe objawy alergii np. wysypka.
Informacja o tym, które konkretnie białko nas uczula jest ważna dla lekarza alergologa. W oparciu o nią, lekarz będzie mógł przygotować dla pacjenta dokładne wytyczne jak ma postępować oraz w razie konieczności zaplanować odczulanie lub zdecydować, czy w ogóle odczulanie będzie możliwe.
Test Alex2
Badanie pozwala na sprawdzenie 295 alergenów (178 molekuł i 117 ekstraktów) w jednej próbce krwi. Test Alex2 jest niezastąpiony w następujących przypadkach:
- występowanie silnych reakcji alergicznych po kontakcie z alergenem, z odnotowanym szokiem anafilaktycznym włącznie,
- wystąpienie objawów alergii przy jednoczesnej trudności w określeniu alergenu innymi metodami (testy skórne, kontaktowa z krwi),
- trudności z wyborem odpowiedniej terapii – unikanie alergenu czy odczulanie,
- brak poprawy po wprowadzeniu diety eliminacyjnej,
- współwystępowanie alergii pokarmowych i wziewnych.
Czy wyniki testów molekularnych na alergię są wiarygodne?
Wynik testów molekularnych może wyjść błędnie negatywny w przypadku, gdy pacjent jest uczulony na molekułę, której jeszcze nie zbadano. Diagnostyka molekularna szybko się rozwija i każda kolejna generacja testów jest uzupełniania o nowo odkryte molekuły.
Jak się przygotować do badania Alex2?
Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać, pacjent nie musi odstawiać żadnych leków również przeciwhistaminowych. Na badanie można zgłosić się o dowolnej porze dnia i nie trzeba być na czczo. Test można przeprowadzić także w okresie pylenia.
*Co to jest molekuła?
Molekuła to pojedyncze białko, które może uczulać. Przykładowo takich białek w jajku jest aż 150, a zwykle uczulają owomukoid, owoalbumina, owotransferyna, lizozym i albumina.
**Co to jest anafilaksja (szok anafilaktyczny)?
Anafilaksja, lub inaczej wstrząs anafilaktyczny, to gwałtowna i ciężka reakcja organizmu na czynnik, powodujący jego nadwrażliwość np. alergen. Najczęściej występuje do 30 minut od kontaktu z alergenem, ale może się pojawić zaledwie po kilku sekundach.
Rozpoznasz ją po objawach głównie ze strony układu krążeniowo-oddechowego. Są to m.in.: gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego (czyli tzw. wstrząs), przyspieszenie akcji lub/i , zaburzenia rytmu serca, duszność i kaszel, obrzęk języka, gardła i ust, zawroty głowy i utrata przytomności. Ponadto mogą wystąpić wymioty, biegunka pokrzywka na skórze, bóle brzucha wodnisty katar, chrypka.
Anafilaksja jest stanem zagrożenia życia! Dlatego bezwzględnie należy wezwać pogotowie, oraz podać adrenalinę (epinefrynę) jeśli pacjent ma przy sobie epipen. Epipen jest sprzedawany tylko na receptę.
Źródło: Alergia w molekularnym świecie, prof. Bolesław Samoliński, Magazyn Strefa Alergii 1/2021
