INR – czas protrombinowy

INR – czas protrombinowy. Organizm ludzki posiada zdolność do samoistnego tamowania krwawień. Zdolność ta, nazywana hemostazą, jest zespołem procesów i mechanizmów, których celem jest ochrona organizmu przed nadmierną utratą krwi w wyniku przerwania ciągłości naczyń krwionośnych oraz utrzymanie krwi krążącej w stanie płynnym. Elementami hemostazy są: płytki krwi, ściana naczyń krwionośnych, układ krzepnięcia, układ fibrynolizy oraz aktywatory i inhibitory obu układów. Utrzymanie równowagi między tymi czynnikami jest warunkiem prawidłowej hemostazy.

Istotą procesu krzepnięcia jest przejście rozpuszczalnego w osoczu fibrynogenu do nierozpuszczalnej fibryny (tzw. włóknika), tworzącej sieć stabilizującą utworzony czop płytkowy. Wyróżniamy dwa szlaki aktywujące układ krzepnięcia: wewnątrzpochodny (uszkodzenie ściany naczynia) i zewnątrzpochodny (przerwanie ciągłości ściany naczynia krwionośnego – z uszkodzonych tkanek zostaje uwolniona tromboplastyna tkankowa).

Czas protrombinowy w hemostazie

Czas protrombinowy (PT) jest parametrem umożliwiającym sprawdzenie funkcjonowania zewnątrzpochodnego szlaku układu krzepnięcia. Jest to czas krzepnięcia osocza po dodaniu tromboplastyny i chlorku wapniowego, co aktywuje czynnik VII do VIIa, który z kolei aktywuje czynnik X. Czynnik Xa pozwala na przejście protrombiny w trombinę, a to umożliwia powstanie fibryny.

INR – czas protrombinowy jako wynik badania

U osoby zdrowej INR powinien oscylować w granicach 0,85-1,15. W przypadku osób przyjmujących leki przeciwzakrzepowe docelowe wartości INR wynoszą 2,0-3,5. Jest to tzw. zakres terapeutyczny, gdzie ryzyko wystąpienia krwawień jest niewielkie. INR > 4,0 informuje o zwiększonym ryzyku wystąpienia samoistnych krwawień, może pojawić się, gdy pacjent przyjmuje nieprawidłowe dawki leków lub przyjmuje lek częściej niż jest to zalecane.

Obniżenie wartości INR i skrócenie PT może mieć miejsce w stanach nadkrzepliwości krwi, jednakże, obecnie nie ma to znaczenia diagnostycznego.

Wskazania do wykonania oznaczenia PT

Wartość PT zależy od obecności w osoczu takich czynników krzepnięcia jak: czynnik V, VII, X oraz protrombiny i fibrynogenu. Ponadto, wpływ na wynik mają również substancje aktywujące lub hamujące funkcje tych czynników. Natomiast płytki krwi i inne czynniki krzepnięcia nie wpływają na wynik.

W związku z powyższym, badanie PT wykorzystywane jest do monitorowania leczenia doustnymi antykoagulantami, jak acenokumarol, czy warfaryna. Do grupy tej zalicza się m.in. pacjentów po zabiegach kardiochirurgicznych lub z migotaniem przedsionków, u których obserwuje się zwiększone ryzyko wystąpienia skrzeplin.

Oznaczenie PT wykonuje się w ramach profilaktyki zakrzepicy oraz zatorowości płucnej, jak i monitorowania leczenia. Pacjentki stosujące hormonalną terapię zastępczą lub doustne środki antykoncepcyjne, również powinny zlecać to badanie. Chociaż obserwuje się tendencję do zmniejszania dawek substancji wykazujących działanie prozakrzepowe, to nie można całkowicie wykluczyć powikłań zatorowo-zakrzepowych, nawet u kobiet młodych, nieobciążonych chorobami układu sercowo-naczyniowego. Wśród czynników zwiększających ryzyko wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (zakrzepicy) jest ciąża i połóg. U kobiet ciężarnych obserwuje się nadkrzepliwość związaną ze zwiększeniem stężenia niektórych czynników krzepnięcia, głównie fibrynogenu, czynnika VII, VIII i czynnika von Willebranda oraz zmniejszeniem stężenia białka S, wykazującego działanie fibrynolityczne. Poza tym, zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej spowodowane powiększającą się macicą, powoduje zastój krwi w żyłach dolnych i miednicy mniejszej. Jeśli dołączymy do tego uraz porodowy lub chirurgiczny, zakażenie lub unieruchomienie w łóżku, wówczas te rzadkie powikłanie może doprowadzić nawet do zgonu pacjentki.

Oznaczenie czasu PT – Komu zaleca się wykonanie badania?

Badanie PT zaleca się osobom, u których podejrzewa się niedobór witaminy K oraz obserwuje się częste krwawienia bądź pojawianie się siniaków na skórze. Może to świadczyć o zaburzeniach w obrębie układu krzepnięcia, które określane są mianem skaz krwotocznych.

Oznaczenie czasu protrombinowego znalazło zastosowanie również w diagnostyce chorób wątroby. Jest to możliwe ponieważ, czynniki krzepnięcia są białkami produkowanymi właśnie przez wątrobę. Co za tym idzie, w przypadkach niewydolności wątroby (np. marskość, zapalenie, choroba nowotworowa) obserwujemy wydłużenie PT.

Ponadto, ważna jest kontrola PT przed zabiegami operacyjnymi, by uniknąć ryzyka nadmiernego krwawienia podczas zabiegu.

Bibliografia:

1. Czas protrombinowy (PT, INR), http://www.cmkarpacz.pl/czas-protrabinowy-pt-inr.
2. Knap Klaudia, Czas protrombinowy i INR, https://choroby-ukladu-krazenia.mp.pl/badania/152270,czas-protrombinowy-i-inr.
3. Ziółko E., Podstawy fizjologii człowieka, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie, Skrypt nr 10, Nysa 2006.
4. Sawicka Bożena, Przeciwzakrzepowe i prozakrzepowe działanie układu hemostazy, implikacje kliniczne zaburzeń, Grudziądz 2004.
5. Schottdorf-Timm Ch., Maier V., Badania laboratoryjne, Warszawa 1999, 2004.
6. Łopaciuk Stanisław, Leczenie przeciwzakrzepowe w okresie ciąży, porodu i połogu, „Nowa Medycyna” 1999, nr 6, s. 43-49.
7. Dybich P., Bąkowski D., Wożakowska-Kapłon B., Doustne preparaty antykoncepcyjne – czy do końca bezpieczna terapia? Przypadek zatorowości płucnej u 34-letniej kobiety przyjmującej doustne środki antykoncepcyjne, „Choroby Serca i Naczyń” 2012, tom 9, nr 2, s. 164-168.

 Zapraszamy do subskrypcji naszego kanału na www.youtube.com -> SUBSKRYBUJ

Chcesz zapytać o cenę badania?
Zapraszamy na stronę CENY BADAŃ, gdzie proponujemy kilka możliwości kontaktu z nami.

Aby wykonać INR – czas protrombinowy zapraszamy do najbliższego
punktu pobrań Śląskich Laboratoriów Analitycznych.