Temat chorób przenoszonych drogą płciową (STD) powraca zwykle w sezonie wakacyjnym. Być może, dlatego że na urlopie łatwiej o zmianę zachowań seksualnych i podejmowanie tzw. ryzykownych kontaktów intymnych (niezabezpieczonych prezerwatywą). Wśród chorób zakaźnych przenoszonych drogą płciową najwyższa liczba odnotowanych przypadków zakażenia dotyczy kiły.
Statystyki są nieubłagane, w Polsce od kilku lat obserwujemy wzrost liczby zachorowań na kiłę (inaczej Syfilis). Według danych gromadzonych przez GUS w roku 2010 odnotowano średnio 2,5 zachorowania na każde 100 tys. obywateli natomiast w 2019 roku przypadków zachorowania było już 6 na każde 100 tys. Mężczyźni chorują prawie 2 krotnie częściej niż kobiety – 7,8 przypadku do 4,3 . Najczęściej chorują osoby młode, a szczyt zachorowań dla obydwu płci przypada między 20 a 29 rokiem życia. [1]
Kiłę wywołuje bakteria beztlenowa Treponema pallidum (krętek blady). Najczęstszą drogą zakażenia krętkami kiły jest kontakt nieuszkodzonej błony śluzowej narządów płciowych podczas niezabezpieczonych kontaktów seksualnych genitalnych, oralnych, oralno-genitalnych lub analnych. Niestety kiłą możemy się zarazić nawet przez zwykły pocałunek z osobą zakażoną, jeśli ta ma w ustach zmiany kiłowe, natomiast jest to bardzo rzadka droga zakażenia. Kiła nie przenosi się drogą kropelkową. Kiłą możemy się zakazić również poprzez uszkodzoną skórę. W przypadku tych dróg zakażenia mówimy o kile nabytej. W przypadku kiły wrodzonej do zakażenia dziecka dochodzi podczas ciąży lub porodu, kiedy to bakteria pochodząca od chorej matki może zakazić dziecko. Z tego względu testy serologiczne w kierunku kiły są obowiązkowym badaniem ciężarnych i wykonuje się je w 5-10 tygodniu oraz drugi raz w 37 tygodniu życia płodu.
Objawy kiły
Objawy kiły pierwotnej pojawiają się po 2-3 tygodniach od zakażenia i są to niebolesne, zwykle pojedyncze owrzodzenia w obrębie narządów płciowych, odbytu lub jamy ustnej, które samoistnie znikają w ciągu kilkunastu dni tzw. wrzód twardy (wrzód Huntera). Około 4-10 tygodni po zakażeniu na ciele może pojawić się wysypka oraz możemy zauważyć powiększenie węzłów chłonnych. 2-3 miesiące po powstaniu wrzodu twardego mogą pojawić się zmiany skórne w postaci grudek lub nacieków oraz różowe/bladoczerwone plamki o średnicy 5-10 mm zwykle umiejscowione na skórze kończyn lub tułowia (osutka plamisto-grudkowa) te zmiany są nie swędzące i bardzo zakaźne. Taka osutka może trwać nawet dwa lata. Po upływie ok. 6 miesięcy od zakażenia może dojść kolejny objaw łysienie kiłowe, czyli utrata włosów.
Późne wykrycie zakażenia kiłą i brak leczenia prowadzi do poważnych powikłań, obejmujących m.in. układ nerwowy, układ sercowo-naczyniowy, wątrobę, nerki i może prowadzić do śmierci. Do następstw zakażenia wrodzonego należą wielonarządowe wady, deformacje kości, a nawet śmierć płodu.
Diagnostyka kiły – jakie badania zrobić żeby wykryć kiłę?
Kiłę w każdym stadium potwierdzi badanie z krwi Kiła – test przesiewowy met. chemiluminescencji (jakościowo), które potwierdzi samo zakażenie bakterią Treponema pallidum. Test VDRL daje najbardziej wiarygodny wynik po 6 tygodniach od zakażenia. Można nim również kontrolować przebieg leczenia już zdiagnozowanej kiły. W przypadku pozytywnego wyniku testu VDRL należy zweryfikować bardziej swoistymi i specjalistycznymi testami np. TPHA (Treponema pallidum – test hemaglutynacji). Test TPHA charakteryzuje się wyższą swoistością oraz wysoką czułością. Pozytywny wynik testu przesiewowego możemy potwierdzić również testem FTA (Fluorescent Treponemal antibody absorption test). Ceny poszczególnych badań mieszczą się w zakresie 15-50 złotych. Wszystkie testy są robione na próbce krwi pobranej żyły łokciowej. Do badań nie trzeba się do nich specjalnie przygotowywać, ani nie trzeba być na czczo. W przypadku badań odpłatnych nie jest potrzebne skierowanie od lekarza.
Leczenie kiły
W przypadku uzyskania pozytywnego testu w kierunku kiły musimy pamiętać, że diagnostyka i leczenie powinno objąć również naszych wszystkich partnerów seksualnych. Leczenie kiły (syfilisu) polega na domięśniowym podawaniu antybiotyków, najczęściej penicyliny, doksycykliny, ceftriaksonu lub tetracykliny, przez minimum 14 dni.
Kiłę można leczyć na każdym etapie. Odpowiednio wcześnie zdiagnozowaną kiłę da się całkowicie wyleczyć. Musimy być jednak świadomi, że nie da się cofnąć zmian i uszkodzeń np. neurologicznych spowodowanych przez tę chorobę. Dlatego im szybsza diagnostyka, tym szybsze i skuteczniejsze będzie leczenie.
[1] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zachorowania-na-niektore-choroby-zakazne,20,1.html
