D-dimery

D-dimery to produkty degradacji ustabilizowanej fibryny. Warunkiem prawidłowej hemostazy jest równowaga między układem krzepnięcia, a fibrynolizy oraz ich aktywatorami i inhibitorami. Gdy następuje przerwanie ciągłości ściany, dochodzi do uruchomienia układu krzepnięcia, co prowadzi do powstania czopu płytkowo-erytrocytarnego stabilizowanego przez fibrynę. Aby przywrócić drożność naczynia i zapobiec narastaniu czopu dochodzi do aktywacji procesu fibrynolizy. Tkankowy aktywator plazminogenu oraz aktywator plazminogenu typu urokinazy aktywują nieaktywny plazminogen w plazminę, która następnie trawi enzymatycznie fibrynę. D-dimer to najmniejszy i swoisty produkt degradacji stabilizowanej fibryny, składający się z dwóch podjednostek D połączonych podwójnym wiązaniem kowalencyjnym opornym na działanie plazminy.

D-dimery – zastosowanie kliniczne

W warunkach fizjologicznych ok. 2-3% fibrynogenu jest przekształcane w fibrynę, dlatego nawet u osób zdrowych można wykryć niewielkie ilości D-dimerów.

Jak wspomniano wcześniej, D-dimer to swoisty produkt degradacji fibryny, natomiast jego podwyższone stężenie w surowicy nie jest specyficzne dla jednej, konkretnej jednostki chorobowej, co związane jest ze zwiększonym „obrotem” fibrynogenu jako białka ostrej fazy.

Podwyższone stężenie D-dimerów można zaobserwować u:

Największe zastosowanie kliniczne D-dimerów odnosi się do diagnostyki żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Ponadto, oznaczenie stężenia D-dimerów może być pomocne w podjęciu decyzji o kontynuowaniu leczenia przeciwzakrzepowego w przebiegu zakrzepicy, bądź po odstawieniu leków przez pacjenta, może stanowić czynnik ryzyka nawrotu zakrzepicy. Innym zastosowaniem klinicznym jest wykorzystanie D-dimerów jako czynnika rokowniczego u pacjentów z zatorowością płucną: im wyższy poziom D-dimerów tym obserwuje się cięższy przebieg kliniczny i większe ryzyko zgonu.

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (zakrzepica)

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa jest niezwykle groźną jednostką chorobową, mogącą doprowadzić do zgonu pacjenta w wyniku zatoru tętnicy płucnej. Nie tylko poważne konsekwencje kliniczne, ale też częstość występowania choroby sprawia, że jest ona jednym z największych problemów współczesnej medycyny. Choroba ta przebiega z mało charakterystycznymi i różnorodnymi objawami, co utrudnia diagnostykę. U ok. ¼ pacjentów z zatorowością płucną pierwszym objawem klinicznym jest nagła śmierć. Z kolei u osób, które przeżyły pierwszy incydent zakrzepicy bardzo często dochodzi do nawrotu choroby w ciągu 6-12 miesięcy.

D-dimery a diagnostyka zakrzepicy

Testy oznaczające stężenie D-dimerów charakteryzują się wysoką czułością, w związku z tym niskie stężenia D-dimerów pozwalają na wykluczenie zarówno zatorowości płucnej, jak i zakrzepicy żył głębokich. Natomiast, jak już wspomniano, D-dimery nie są swoistym markerem zakrzepicy. Wysokie stężenia tego parametru mają mniejsze znaczenie w diagnostyce tej choroby, ponieważ jest mnóstwo stanów, gdzie obserwuje się podwyższony poziom D-dimerów. Pacjentom z objawami wskazującymi na żylną chorobę zakrzepowo-zatorową i wysokim stężeniem D-dimerów, konieczne jest poszerzenie diagnostyki o metody obrazowe w celu rozpoznania choroby.

Metody oznaczania D-dimerów

Obecnie dostępnych jest wiele testów laboratoryjnych służących oznaczaniu D-dimerów. Wyróżniamy metody jakościowe, półilościowe i ilościowe, różniące się sposobem wykonania: testy immunoenzymatyczne, lateksowe, metody aglutynacji krwi pełnej; sposobem odczytu wyniku, a nawet materiałem biologicznym koniecznym do przeprowadzenia testu.

Wspólnym punktem wszystkich metod jest tak zwana wartość odcięcia (cut-off) wynosząca 500 ng/ml.

Pomimo dużej różnorodności dostępnych testów, nie opracowano standaryzacji metod oznaczania D-dimeru. Widoczne na wyniku wartości stężenia D-dimeru są prawdziwe tylko dla danego testu składającego się z odczynnika, kalibratorów i kontroli. Co za tym idzie, nie można porównywać wyników uzyskanych różnymi metodami!

Bibliografia

• Chojnowski Krzysztof, Dimer D – diagnostyczny i rokowniczy marker żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, „Hematologia” 2010, tom 1, nr 2, s 102-108.
• Rośniak-Bąk Kinga, Łobos Marek, Przydatność kliniczna i diagnostyczna oznaczeń D-dimeru w różnych stanach chorobowych, „Folia Medica Lodziensia” 2016, 43/1:69-91.
• Fijałkowska Anna, D-dimery w żylnej chorobie zakrzepowo-zatorowej, Warszawa 2003.

 Zapraszamy do subskrypcji naszego kanału na www.youtube.com -> SUBSKRYBUJ

Chcesz zapytać o cenę badania?
Zapraszamy na stronę CENY BADAŃ, gdzie proponujemy kilka możliwości kontaktu z nami.

Aby wykonać oznaczenie stężenia D-dimerów zapraszamy do najbliższego
punktu pobrań Śląskich Laboratoriów Analitycznych.