Jakie badania wykonać w zakrzepicy?

‍Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (zakrzepica) to wyjątkowo niebezpieczna jednostka chorobowa. To dlatego, że rozpoznana zbyt późno, może doprowadzić do zgonu pacjenta z powodu zatoru tętnicy płucnej. Odpowiednio dobrana diagnostyka laboratoryjna pozwala na natychmiastowe włączenie odpowiedniego leczenia. Dowiedz się, jakie badania wykonać w zakrzepicy?

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (zakrzepica)

Choroba ta jest jednym z najpoważniejszych wyzwań współczesnej medycyny. Nie tylko z powodu niebezpiecznych konsekwencji. To również z tego powodu, że występuje niezwykle często. Ponadto, zakrzepica przebiega z różnorodnymi, nie zawsze charakterystycznymi objawami, a to utrudnia  diagnostykę. U ok. 25% osób z zatorowością płucną, powstałą poprzez oderwanie się skrzepu, skutkiem jest nagła śmierć. Natomiast u pacjentów, którzy przeżyli pierwszy incydent zakrzepicy, prawdopodobnie dojdzie u nich do nawrotu zdarzenia na przestrzeni 6-12 miesięcy. Dlatego tak ważna jest, nie tylko wczesna diagnostyka, ale również monitorowanie leczenia.

Jakie badania wykonać w zakrzepicy?

Przed zleceniem badań, najlepiej najpierw wykonać ocenę ryzyka wystąpienia zakrzepicy. W ramach takiej oceny lekarz analizuje historię choroby oraz objawy. Następnie zleca odpowiednią diagnostykę. Najczęściej wykonywane badania laboratoryjne to:

• D-dimery – ujemny wynik wyklucza zakrzepicę. Natomiast dodatni wynik może być spowodowany nie tylko przez tę chorobę, ale też z powodu innych stanów klinicznych. Dlatego w przypadku wyniku dodatniego należy wykonać dodatkowe badania.
• Morfologia krwi – umożliwia analizę składników, czyli elementów morfotycznych krwi. W przypadku zakrzepicy istotna jest ilość płytek krwi (trombocytów), ponieważ to one spełniają znamienną rolę w powstawaniu skrzepów.
• Czas protrombinowy (PT) i czas częściowej tromboplastyny (PTT) – badania te umożliwiają ocenę dostępnej ilości i działania czynników krzepnięcia.

Badania wykonywane w czasie trwania leczenia

• Antykoagulant toczniowy oraz inne przeciwciała antyfosfolipidowe – to badania pomocne w rozpoznaniu tzw. zespołu antyfosfolipidowego (APS).
• Czynnik V Leiden i mutacja (czynnika II) genu protrombiny 20210 (czynnik II) – zazwyczaj wykonywane są przy powtarzających się incydentach zakrzepicy. Są one niezbędne w celu identyfikacji dziedzicznych czynników ryzyka wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej.

Na wynik badań może mieć wpływ obecność skrzepu oraz podawane lekarstwa w zawiązku z leczeniem zakrzepicy. Z tego powodu niektóre badania zaleca się wykonać dopiero, gdy leczenie jest zakończone. Oznaczenia przydatne w znalezieniu przyczyny wystąpienia choroby i określania niedoborów czynników krzepnięcia to białko C i białko S oraz antytrombina. Lekarz możne zlecić te badania dopiero po kilku tygodniach lub miesiącach od zakończenia leczenia.

Badania monitorujące przebieg leczenia

• Czas protrombinowy oraz wskaźnik INR — aby kontrolować efektywność leczenia warfaryną.
  
• Czas częściowej tromboplastyny (PTT) — aby monitorować leczenie heparyną niefrakcjonowaną.

Badania  genetyczne w diagnostyce nadkrzepliwości

Nadkrzepliwość, czyli trombofilia to  skłonność (wrodzona lub nabyta) do tworzenia zakrzepów. Jest ona spowodowana zaburzeniami w układzie krzepnięcia. Jest to stan, który zagraża życiu. To dlatego, że powstałe skrzepy mogą przemieszczać się wraz z krwią do różnych narządów. W efekcie może dojść m.in. do: udaru mózgu, zatorowości płucnej, zawału serca. Zakrzepica zazwyczaj pojawia się, gdy jednocześnie wystąpi czynnik nabyty (np. uraz, ciąża) i ≥1 czynnika genetycznego.

Trombofilia (nadkrzepliwość) panel rozszerzony obejmuje badania:

• Mutacja Leiden genu czynnika V (G1691A) – to główna, wrodzona przyczyna zwiększonego ryzyka zmian zakrzepowo-zatorowych. Mowa o zakrzepicy żylnej, tętniczej, zawale serca, udarze mózgu. Przy tej mutacji znacząco wzrasta ryzyko poronień samoistnych (po 10 tygodniu). Nasila się również ryzyko innych patologii III trymestru ciąży takich jak: stan przedrzucawkowy, odklejenie łożyska, wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrastania płodu.
• Mutacja R2 genu czynnika V (A4070G) – mutacja ta może stanowić dodatkowy czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia trombofilii. Dzieje się tak szczególnie w przypadku współistnienia z mutacją Leiden.
• Mutacja genu protrombiny (G20210A) – ta mutacja zwiększa 2-3 – krotnie ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej. To dlatego, że nasila się synteza protrombiny i jej kumulacja we krwi.
  
• Mutacje w genie MTHFR (C677T i A1298C) – są to dwie najczęściej występujące mutacje odpowiadające za łagodne hiperhomocysteinemie. A podwyższone stężenie homocysteiny jest czynnikiem ryzyka miażdżycy oraz zakrzepicy żylnej i tętniczej. Ponadto mutacje w genie MTHFR powodują poronienia nawykowe (RPL) i zwiększają ryzyko pojawienia się wad cewy nerwowej u płodu.
• Polimorfizm 4G/5G genu PAI-1 (Inhibitor Aktywatora Plasminogenu) – jest czynnikiem łagodnych chorób zakrzepowo-zatorowych, choroby wieńcowej oraz zawału mięśnia sercowego. Wada tego genu wiąże się z podwyższeniem stężenia PAI-1 w surowicy.

Gdzie wykonać potrzebne badania?

Aby dowiedzieć się, czy nie rozwijają się u Ciebie choroba zakrzepowo-zatorowa, wykonaj zalecane oznaczenia. Przed badaniem nie trzeba być na czczo. Jakie badania wykonać w zakrzepicy? Listę wszystkich dostępnych badań znajdziesz w naszym e-sklepie. Badania wykonasz w każdym z punktów pobrań Śląskich Laboratoriów Analitycznych oraz sieci Laboratorium Medycznego badaj.to. Sprawdź też możliwość poboru krwi w domu.