Zakrzepica to powstawanie skrzepów krwi w naczyniach krwionośnych. Nieleczona zakrzepica nasila się, a w efekcie zupełnie blokuje żyłę. Stan ten powoduje ból i obrzęk. Kolejnym niepokojącym objawem jest zmiana koloru skóry. Zakrzepica może prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń. Dowiedz się więcej, co to jest zakrzepica oraz poznaj kluczowe badania niezbędne w zdiagnozowaniu tej choroby.
Spis treści
Co to jest zakrzepica?
Zakrzepica żył głębokich polega na tworzeniu się skrzepów krwi w żyłach. Najczęściej pojawia się w łydce lub udzie. Zakrzepica może również występować w innych częściach ciała, np. w miednicy, podbrzuszu, ramionach. Niebezpieczne jest to, że skrzepy ograniczają przepływ krwi, spowalniając lub nawet blokując jej powrót do płuc i serca. Co ważne, są grupy osób bardziej narażone na powstawanie tej choroby. Pierwszym z czynników są zaburzenia krzepliwości krwi. Ryzyko może również nasilać się w przebiegu innych chorób, zażywanych leków, bądź też trybu życia. Zdarzają się także predyspozycje genetyczne, ale jest to jedna z rzadszych przyczyn występowania zakrzepicy.
Czynniki ryzyka
Osoba podatna na wystąpienie zakrzepicy żył głębokich może mieć tylko jeden czynnik ryzyka. Ale zdarza się, że choroba to efekt kumulacji wielu czynników powodujących tę niebezpieczną chorobę. Przykładowo, osoba z podwyższonym ryzykiem (np. która ma powyżej 55 lat), jest otyła i dodatkowo pali papierosy – możliwość wystąpienia u niej zakrzepicy jest znacząco wyższa. Co ważne, wiele czynników ryzyka (o ile nie są to kwestie genetyczne) można ograniczyć i dzięki temu minimalizować ryzyko tworzenia się skrzepów.
Do nabytych czynników ryzyka m.in. należy:
- Wiek – ryzyko powstawania skrzepów zwiększa się wraz z wiekiem
- Cewnik w żyle głównej – jest to rurka konieczna do podawania płynów i leków
- Wzrost poziomu estrogenu – jako efekt przyjmowania leków (np. tabletki antykoncepcyjne) lub ciąży
- Przebyta wcześniej zakrzepica – u takiej osoby ryzyko nawrotu wzrasta
- Unieruchomienie – długie leżenie w łóżku lub siedzenie
- Zabiegi operacyjne
- Nieswoiste zapalenia jelit
- Zespół antyfosfolipidowy (APS) – zaburzenia krzepnięcia krwi
- Uszkodzenie żyły – np. w skutku złamania
- Otyłość
- Palenie papierosów
Jakie podstawowe badania laboratoryjne wykonać?
Zawsze przed wykonaniem badań, lekarz ocenia ryzyko wystąpienia zakrzepicy żył głębokich u pacjenta. Analizuje historię choroby oraz objawy. Najczęściej zlecane oznaczenia to:
- Badanie poziomu D-dimer. Wynik ujemny wyklucza wystąpienie zakrzepicy. Z kolei wynik dodatni może być spowodowany zarówno przez zakrzepicę żył głębokich, jak i przez wiele innych stanów klinicznych. Dlatego w takim przypadku konieczne jest wykonanie dodatkowych badań obrazowych.
- Morfologia krwi – badanie, które pozwala ocenić wszystkie składniki krwi, w tym płytki krwi. A to właśnie płytki krwi (trombocyty) odgrywają kluczową rolę w powstawaniu skrzepów.
- Czas protrombinowy (PT) z INR i czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (APTT) – dzięki tym badaniom możliwa jest ocena dostępnej ilości i działania czynników krzepnięcia.
Gdzie wykonać badania?
Aby dowiedzieć się, czy nie rozwija się u Ciebie zakrzepica żył głębokich, wykonaj zalecane oznaczenia. Przed badaniem nie trzeba być na czczo. Badania wykonasz w każdym z punktów pobrań Śląskich Laboratoriów Analitycznych oraz sieci Laboratorium Medycznego badaj.to. Sprawdź też możliwość poboru krwi w domu.
